Obecnie, gdy bycie ekologicznym i przykładanie dużej wagi do zdrowego stylu życia jest coraz powszechniejsze, znaczna część osób zamierzających położyć parkiet wybiera właśnie olejowanie i woskowanie powierzchni rezygnując tym samym z tradycyjnego lakierowania. Nie jest to zupełnie nowy proces, ale przeżywa on teraz swój renesans.
To właśnie woskowanie uważane jest za najstarszy sposób zabezpieczania powierzchni drewnianych. Wraz z wynalezieniem lakierów parkietowych znaczenie tej techniki znacząco zmalało. Niewątpliwie związane to było z kłopotliwym nakładaniem oleju oraz trudnościami w pielęgnacji.

Aktualnie producenci chcąc sprostać ekologicznym oczekiwaniom konsumentów opracowali nowe systemy olejowo-woskowe. Ich wyjątkowość wynika z połączenia zdecydowanie wyższej odporności w procesie użytkowania z naturalnym pochodzeniem produktów, które z kolei uwydatniają naturalny wygląd oraz charakter użytego drewna. Istniejące pomiędzy poszczególnymi produktami różnice (np. dotyczące ich właściwości) wpływają na możliwości wyboru najodpowiedniejszego systemu do konkretnego charakteru podłogi. Istnieje możliwość fabrycznego zabezpieczenia podłogi woskiem i olejem (parkiety gotowe) lub też w czasie wykonywania parkietu rzemieślnik może zakonserwować drewno ręcznie bądź przy pomocy maszyny. Oba rozwiązania mają swoich zwolenników i przeciwników.

SYSTEMY OLEJOWO-WOSKOWE

Systemy olejowo-woskowe spotkać można w dwóch wariantach – wosk oraz twardy olej występują jako jeden produkt, ale oba te składniki są także dostępne oddzielnie. Jednak części składowe w obu są takie same, a są nimi: olej lniany, woski, oleje roślinne, olej drzewny, wosk Carnauba, olej sojowy, wosk pszczeli, jak również rozpuszczalniki naturalne lub na bazie syntetycznej, które powodują schnięcie. Systemy olejowo-woskowe zalicza się do tych, które tworzą widoczną warstwę na powierzchni. Olej krystalizuje się głęboko w strukturze drewna. Natomiast wosk chroni drewno przed zabrudzeniami dzięki temu, iż utwardza się na powierzchni drewna, na której też wytwarza antystatyczną, a często także antypoślizgową warstwę. Zarówno systemy olejowo-woskowe, jak i same oleje, można stosować na powierzchniach mocno obciążonych oraz normalnych. Jednocześnie trzeba pamiętać, że niektóre systemy nie nadają się do powierzchni tanecznych bądź sportowych, ponieważ stwarzają ryzyko poślizgu przy zwrocie albo zatrzymaniu na krawędzi obuwia. Producenci zadbali o to, by przygotować specjalne systemy olejowo-woskowe przeznaczone dla podłóg tanecznych. Ponadto niektóre firmy oferują także rozwiązania koloryzujące drewno.

OLEJE DO PODŁÓG

Oleje do podłóg dzieli się na dwie grupy – twardniejące oraz nietwardniejące. Oleje twardniejące oprócz zwykłej bazy olejowej zawierają również żywice naturalne lub sztuczne. Dzięki temu płynne oleje stają się do tego stopnia twardsze, że w celu otrzymania materiału gotowego do końcowej obróbki konieczne jest zastosowanie rozpuszczalnika. Dzięki rozpuszczalnikom możliwe jest nie tylko sterowanie stopniem lepkości, ale także procesem schnięcia. W związku z tym, że rozpuszczalniki szybko się ulatniają, im ich więcej, tym szybciej olej schnie. Stosunkowo często jako rozpuszczalników używa się odaromatyzowanych produktów, są to np. niektóre wodorki węgla bądź zawierające aromaty terpentyny pomarańczowe lub cytrusowe. Ilość rozpuszczalników w poszczególnych olejach jest różna. W obu ich rodzajach zrezygnowano w procesie produkcji z materiałów konserwujących oraz trujących.

Oleje nietwardniejące bazują w głównej mierze na materiałach naturalnych,
takich jak chociażby oleje słonecznikowe lub lniane. Dodatkami do nich są sole mineralne przyspieszające proces schnięcia oraz pigmenty barwiące. W tej grupie produktów nie stosuje się żywic i rozpuszczalników. Ze względu na to, że oleje nietwardniejące zapewniają jedynie nieznaczną ochronę przed zabrudzeniami oraz ścieraniem fachowcy zalecają woskowanie w końcowej fazie.

ZAKRES STOSOWANIA

Oleje do podłóg dobrze chronią powierzchnie (np. z korka, parkietu, bruku drzewnego
oraz parkietu przemysłowego) użytkowane normalnie oraz te mocno obciążone. Idealnie sprawdzają się na podłogach tanecznych, gdzie bardzo często dochodzi do uszkodzeń mechanicznych. Pomimo tego, że drewno egzotyczne zawiera znaczną ilość żywic bądź olejów własnych, a stopień nasycenia drzew iglastych i liściastych jest różny to stosowanie olejów do podłóg jest bezproblemowe bez względu na gatunek drewna.
Można spotkać się olejami dopasowanymi do poszczególnych gatunków drewna. Coraz częściej zastosowanie znajdują oleje koloryzujące, które naturalny kolor drewna zmieniają
na kolor pastelowy.

WOSKI

Woski do podłóg składają się w dużej mierze z substancji naturalnych, takich jak chociażby znany wszystkim wosk pszczeli oraz wosk Candelilla i Carnauba. Ze względu na to, że występują one na ogół w formie stałej przed obróbką muszą zostać rozpuszczone w rozpuszczalniku lub podgrzane. Atutem wosku jest to, że nie tylko pielęgnuje, zapobiega wnikaniu wody oraz ochrania, ale również działa antystatycznie i sprawia, że podłoga może aktywnie oddychać. Dodatkowo wosk nie wnika tak głęboko w strukturę drewna jak olej. Po nałożeniu wosk polerowany jest do postaci cieniutkiej błony, która w określonych odstępach czasu musi być ponownie polerowana lub raz jeszcze nałożona. To właśnie ta powłoka nadaje drewnu jedwabisty połysk, zaś sam olej pozostawia podłogę matową. Wosk znajduje zastosowanie jako środek pielęgnacyjny lub warstwa ochronna. Sprawdza się zarówno w przypadku podłóg drewnianych, jak i tych wykonanych z korka, bez względu na to, czy są to podłogi obciążone normalnie, czy też w znaczącym stopniu. Istnieją woski przeznaczone np. do powierzchni tanecznych, czyli o bardzo specjalistycznym zastosowaniu.

ZALETY I WADY

Systemy bazujące na woskach i olejach charakteryzują się tym, iż nie tworzą warstwy impregnującej, ale aktywnie oddychającą, głęboko wnikającą o otwartych porach, co jest ich niezaprzeczalną zaletą. Dzięki temu powierzchnia staje się odporna na zużycie chemiczne i mechaniczne. Dodatkowo nie posiada typowej dla lakierów nadbudowy, tzw. filmu. Kolor i struktura drewna nie ulegają zmianie, ale zostają podkreślone. W miejscach częściej uczęszczanych i wytartych lub w przypadku uszkodzeń punktowych istnieje możliwość wykonania renowacji punktowych, które nie odbarwiają drewna.
W przypadku powierzchni, na których zastosowano lakierowanie taki rodzaj napraw nie jest możliwy. W pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym oleje i woski sprawdzają się idealnie, ponieważ redukują efekt łódkowania parkietu, a także umożliwiają przepływ powietrza oraz wilgoci przez klepkę. Co więcej nie sklejają bocznie kantów, dzięki czemu powstawanie dużych szczelin jest niemożliwe.

Ze względu na to, że systemy olejowo-woskowe wykazują mniejszą odporność na zabrudzenia zachodzi konieczność częstszego, niż w wypadku podłóg lakierowanych, pielęgnowania powierzchni oraz stosowania właściwego środka dla danego wosku i oleju. Czyszczenie maszynowe można zastosować przy większych powierzchniach. Jednak bezwzględnie wszystkie wspomniane elementy należy wcześniej uzgodnić z inwestorem.
Inną wadą systemów olejowo-woskowych jest fakt, że powierzchnia woskowa oraz olejowa już nigdy nie może być lakierowana. Jeśli jednak tak ryzykowna decyzja zostanie podjęta należy uprzednio wykonać głębokie szlifowanie. Trzeba również pamiętać o tym, że nie można w takim wypadku stosować lakierów wodnych.